De leden van onze begeleidingscommissie vroegen ons aandacht te besteden aan beoordelingskaders die van toepassing zijn op hun inspanningen in relatie tot gemeenschapsvorming en solidariteit in superdiversiteit. Hun vraag komt voort uit een onvrede met de heersende beoordelingskaders. Deze zijn te kwantitatief, hebben te weinig aandacht voor het procesmatige en houden onvoldoende rekening met het innovatieve en experimentele karakter van hun zoektocht in een superdiverse samenleving.
In antwoord op de vraag en bezorgdheden van de leden uit onze begeleidingscommissie ontwikkelden we deze toolbox inzake impactevaluatie. We bieden hiermee tevens een perspectief om innovatieve praktijken van solidariteit in superdiversiteit beter te leren begrijpen en de mogelijke betekenis ervan voor andere plaatsen en contexten helder te krijgen.
Over impactevaluatie Over solidariteit in superdiversiteit als impact Naar de toolbox Naar handleidingen impactevaluatieMet het DieGem-onderzoek analyseren we interventies op plaatsen waar mensen van diverse culturele afkomst (al dan niet gedwongen) nabij zijn. Daar ontwikkelen zich volgens onze hypothese innovatieve praktijken van solidariteit in superdiversiteit. Zo’n innovatieve praktijken beschrijven we in de praktijkenbank. In die praktijken zien we een aantal kwesties terugkeren die te maken hebben met professionele interventies van direct betrokkenen. Impactevaluatie helpt om deze interventies beter te begrijpen, verder te ontwikkelen en de soms moeilijke keuzes die daarmee gepaard gaan te verantwoorden.
Tijdens onze zoektocht naar leerrijke voorbeelden kwamen we niet vanzelf uit bij praktijken van solidariteit in diversiteit op plaatsen waar mensen van diverse afkomst nabij zijn.
We stellen vast dat veel interessante praktijken en professionele interventies niet specifiek en expliciet gericht zijn op het ontwikkelen van solidariteit in superdiversiteit. Heel wat van die praktijken en interventies dienen andere doelen zoals bijvoorbeeld het verhogen van de productiviteit in een bedrijf, het verminderen van overlast in een sociale woonwijk, het waarderen van immaterieel erfgoed en het integreren in de Vlaamse samenleving. Binnen zo’n kader ondernemen professionals wel eens impliciet (en soms ook expliciet) acties om solidariteit in superdiversiteit te bevorderen.
In een analyse van beleidsdocumenten uit de beleidsdomeinen wonen, werken, leren en vrije tijd, bij diverse valorisatie-initiatieven zoals de zomerschool ‘solidariteit in superdiversiteit’ en bij dienstverlening op maat merken we bovendien dat de interventies die professionals opzetten lang niet altijd van een situatie van superdiversiteit in nabijheid vertrekken. Heel wat praktijken en interventies worden niet ontwikkeld op plaatsen waar mensen van diverse afkomst nabij zijn. Ze vertrekken net van de vaststelling dat er segregatie heerst tussen mensen van cultureel diverse afkomst. Het gaat om de vaststelling ‘soort zoekt soort’ en de wil om dit patroon te doorbreken. Daarom ondernemen ze initiatieven die meer ontmoeting en sociaal-culturele mix mogelijk moeten maken. Sociale mix is dan de ambitie van die interventies. Enkele voorbeelden: het ontwikkelen van een inschrijvingstool voor het basisonderwijs, een interculturele lokale groep starten, een divers publiek toeleiden naar een bestaande dienst of een bestaand aanbod, ...
Veel van deze interventies vertrekken niet of onvoldoende van een expliciet beeld over solidariteit in superdiversiteit. Wil je als professionals bijdragen aan nieuwe vormen van solidariteit in superdiversiteit, dan vraagt dat een gerichte inspanning die verder gaat dan het samenbrengen van mensen. Wil je dat ze samen bepaalde activiteiten ondernemen, dat ze iets met elkaar gaan delen? Welke solidariteitskwesties stellen zich ook uitdrukkelijk in termen van culturele erkenning, politieke vertegenwoordiging en economische herverdeling wanneer mensen van diverse afkomst in sociaal-economisch precaire levensomstandigheden samen wonen, werken, onderwijs volgen of vrije tijd met elkaar doorbrengen? Voorbeelden daarvan vind je in onze praktijkenbank: De Torekes, een pasmunt voor buurtzorg (in Rabot- Blaisanvest, een superdiverse wijk in Gent) en Samen werken en strijden in een superdivers bedrijf (Tower Automotive).
Professionals die actief willen bijdragen tot de ontwikkeling van nieuwe vormen van solidariteit in superdiversiteit roepen we op om ook actief plaatsen waar mensen van diverse afkomst nabij zijn op te zoeken. Daar kan je aan de hand van professionele interventies inspelen op de ontwikkeling van nieuwe vormen van solidariteit in superdiversiteit. Vertrekt jouw professioneel handelen van culturele segregatie dan is het van belang om je af te vragen waartoe inspanningen gericht op sociale cohesie en sociale mix ultiem moeten en kunnen toe leiden en wat daar nog allemaal bij komt kijken. Immers, sociale mix op zich biedt lang niet altijd voldoende aanleiding tot innovatieve en uitgesproken vormen van solidariteit in diversiteit.
